'Verhufteren'

Zomaar een krantenbericht over een burgemeester...

 de Vuurtoren - In tijden van crisis heeft een land, waarin emoties steeds meer de overhand krijgen, behoefte aan leiderschap.

Behoefte aan een duidelijk, herkenbaar en niet mis te verstane visie. Aan handhaving van openbare orde en verdediging van fatsoensnormen; de Nederlandse wel te verstaan. Waar nu geen behoefte aan is, zijn zogenaamde leiders die 11 jaar over hun studie kunstgeschiedenis hebben gedaan en nu heel gewiekst oppositie kunnen voeren in een geconditioneerde omgeving.  Het kenschetsen als ‘stevige bestuurder’ wanneer de persoon in kwestie 2 studies begon, er niet één afmaakte en op haar 19de in het pluche ging plakken, kun je rustig vergelijken met een 'Weight Care Maaltijdshake’ beschrijven als ‘stevig diner’. Wat Nederland kan missen als kiespijn zijn leiders die op belangrijke momenten het zwijgen er toe doen zoals Mark - 'ik kan veel beter zwijgen' - Rutte, gedurende het debat over de aardgaswinning in Groningen. Of een premier die cola drinkt in Georgia terwijl de discussie over vluchtelingen ontspoort door lokale potentaten, die hun mening opleggen zonder anderen te laten spreken en brandbommen onder auto’s gooien. Dan kan je 8 jaar gestudeerd hebben, maar als je daar alleen mee opschiet dat je nu heel goed kan lachen op elke foto, ben je weinig opgeschoten. Deze regering gedijt nog enigszins in een klimaat waarin zonder gezanik naar hartenlust gepolderd kan worden; nu ontbreekt op elk vlak een overheid die zorgt voor richting, stabiliteit en bovenal voorbeeldfunctie.

Niet zo lang geleden stonden in Steenbergen de Burgemeester en burgers lijnrecht tegenover elkaar bij inspraakavond over vluchtelingen. Een Burgemeester die zich - waarschijnlijk aangedrukt door landelijke politiek - uitsprak vóór opvang, drommels goed wetende dat z'n hele publiek tegen was. Concrete voorstellen kwam hij niet presenteren. In feite ving de burgemeester een verbale diarree op die bedoeld was voor de regering, ondertussen veilig in Den Haag aan de borrel. Na het Dijkhoff incident, waarbij de minister in Friesland een krijsende zeug op de neus van z’n BMW plakte, was de stemming van het kabinet: "Laat de lokale politiek de troep verder maar opruimen!"

Nu kun je je allerlei morele gedachtes maken over wèl of niet een opvang; zelfs over het type mensen dat daarvoor of tegen is. Daar gaat het hier niet over. Het gaat erom of de betrokken bestuurders wel zo verbaasd mogen zijn dat ze zoveel weerstand oproepen, dat mensen bereid zijn geweld te willen gebruiken. Het korte antwoord is: “Nee.” Veinzen van inspraak is al dubieus; vragen stellen waarvan je weet, dat het antwoord haaks staat op wat je gaat doen, is bijna uitlokken van rellen. Dat praat je dan goed met, de ander gebrek aan respect, fatsoen en moraal verwijten; ‘verhuftering’ vinden ze een fijn woord.

"Respect en fatsoen". Voor politici staat als een paal boven water dat ze het één ruimschoots verdienen en het ander in belangrijke mate bezitten. Even vergetend, dat de andere partij het respect moet opbrengen en voor fatsoen een goed voorbeeld nodig heeft.

Eens beginnen met het voorbeeld dat een gemiddelde gemeente de burger geeft. Delft heeft een schuldenberg van 384 Miljoen euro. Een situatie waarin Burgemeester en Wethouders de stad in gebracht hebben. Niet één lokale bestuurder is opgestapt, onderwerp geworden van een integriteitsonderzoek of heeft maar de moeite genomen om excuus aan te bieden. Maar bezuinigen is nu noodzaak. Dus ouderen die 50 jaar getrouwd zijn, krijgen geen bloemetje meer. Op de Markt geen kerstboom dit jaar en de jaarlijkse terugkerende schaatsbaan om de winter voor burger & middenstand op te vrolijken moet er ook aan geloven. Daarvoor in de plaats haalt B&W de hondenbelasting van stal. Intussen prijken op de begrotingen van 2015, 2016 en 2017 dezelfde bedragen voor "Bestuur, Organisatie en Communicatie". Negen komma zes Miljoen Euro. Bezuinigen? Bezuinigen doen we op voorzieningen die de burger direct raken; 2.5 Miljoen op Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid. Een bezuiniging van 757 Duizend op bestuur waarover de bestuurders met droge ogen durven schrijven: "Ten opzichte van de voorgenomen invulling is in een aantal gevallen sprake van vertragingen en/of andere belemmeringen, waardoor volledige realisatie niet haalbaar is." Burgemeester Verkerk vult ondertussen schaamteloos z’n ton salaris aan met wachtgeld, omdat hij als burgervader in Delft minder verdient dan als wethouder in Den Haag. Typisch regenten gedrag dat de afstand tussen burger en overheid benadrukt? Fatsoen of verhuftering?

Dan zal het fatsoen en respect wel in kleinere dingen merkbaar zijn. Een warm contact met de burger, die om 8 uur een afspraak heeft voor een 'paspoortaanvraag'. Die burger laat je natuurlijk tot exact 8 uur voor een dichte deur wachten, zelfs als het bitter koud is buiten, de ruime wachtruimte in het Gemeentehuis - een drukte van belang daarbinnen (inclusief een handvol beveiligers) – onbenut latend. Geen woord over de wachtkaartjesautomaten waardoor je om 8.20 pas een ambtenaar in de ogen kijkt, die de vriendelijke begroeting "Goedendag ik kom een tweede paspoort aanvragen" beantwoordt met: "Dàt kàn niiiet!" Ach, d'r is er altijd eentje die de paspoortwet niet helemaal gelezen heeft. Als alles het ambtenarengemak dient en aanwezigheid van burgers daar blijkbaar niet aan bijdraagt, zijn die beveiligers wellicht best een goed idee. Respect of verhuftering?

Telefonisch maar proberen dan, dat is wellicht minder acuut bedreigend. Het call center, waarachter de ambtenaren en bestuurders zich verscholen hebben, vraagt bij elk wissewasje om een burgerservice nummer. Zonder BSN vertikt men door te verbinden en grijpt - bij aandringen - elke gelegenheid aan om de verbinding te verbreken. Desgevraagd weigeren de medewerkers zelfs hun achternaam te geven. Alleen na zware druk, herhaalde klachten (inclusief persoonlijke aan het adres van de medewerkers) en een telefoontje van de ombudsman richting de gemeente, haalt het Gemeentehuis bakzeil en schaft deze praktijk af. Fatsoen of verhuftering?

In de buurgemeente gaat het niet veel beter. De hoog-blonde Wilma Verver; oud-Wethouder in Harderwijk, oud-Burgemeester in Voorschoten en ex-Burgemeester Schiedam. Beschuldigd van fraude, intimidatie en misbruik van macht. Op grond van een integriteitsonderzoek keihard op de keien gegooid. Hoogtepunten daarin de afpersing van aannemers - die óók contracten hadden met de gemeente - in de privé sfeer, het gunnen van een gemeentelijk vervoerscontract aan haar zoon's taxi bedrijf en het initiëren van gemeentelijke (pest) procedures tegen buren die een klacht hadden ingediend over illegale bouwsels bij haar huis... Een toverkol die boven de wet staat en burgers daarvoor laat betalen. Moraal of immoreel?

Wat verder van huis, in de landelijke politiek, drukt Martin “het grootste leed is al geleden” van Rijn uit politieke overwegingen het SVB drama door en ontzegt daarmee zorgverleners maandenlang betaling voor gewerkte uren. Ondertussen legt wanbetaler SVB een zwijgplicht op, aan zorgverleners waarmee een betalingsregeling getroffen werd. SVB dreigt met dwangsom en “actieve tegenwerking bij het uitbetalen van verdere declaraties” als de zorgverleners niet iets positiefs over SVB op Twitter plaatsen. Voorbeeldfunctie of verhuftering?

Onder het oog van Staatssecretaris Mansveld, sloopt directeur staatsbedrijf Timo Huges, de wet op de aanbesteding. Waarna zonnekind Dijsselbloem de man op zo’n knullige wijze (opzet?) ontslaat, dat deze een riante ontslagvergoeding voor zichzelf weet uit te onderhandelen. Op kosten van treinreizend Nederland. Moreel of toch een beetje hufterig?

Even terug naar dat Steenbergen. Dat gaat over een crisis. Een menselijke crisis waar politiek - van landelijk tot lokaal - richting zou moeten geven: "Zo gaan we het doen en niet anders." Een Minister die afspraken maakt met lokale bestuurders, zichzelf en de lokale bestuurders daaraan houdt. Niet ééntje die hufterig de afspraken van gister ongeldig komt maken. En al helemaal niet een type, die bij z’n vlucht voor de ontstane opschudding, op een haar na, over de benen van een bewoner heenrijdt. Voorbeeld of respectloos?

Er zijn bestuurders nodig die misdragingen op voorlichtingsavonden door justitie consequent laten aanpakken. Achterlijke gastjes met seksistische uitlatingen, vliegen tijdens de koffiepauze rechtstreeks de politiecel in. Moslima's die met bordjes "dood aan de joden" door de stad kuieren, laten ze aan hun hoofddoek de politiebus in slepen; dat is niet het soort gedrag dat je typeert met “geen grenzen overschreden”, mijnheer van Aartsen. Was dat een vorm van respect of ….?

Kunnen - nog erger mógen - we nog wel een voorbeeld nemen aan onze politici en bestuurders? Verwachten die echt respectvol gedrag? Denken de Verkerks, Huges, Klavers, van Rijns, Dijkhoffen en Ruttes dat ze ons fatsoen hebben getoond? Of was het toch een lesje verharding en verhuftering?

Die orde verstoorders in Steenbergen waren hufters, maar het monopolie op dat gedrag ligt héél ergens anders. De hufters kopiëerden alleen wat ze de Verkerks, Huges, Klavers, van Rijns, Dijkhoffen, en Ruttes zagen doen.
Edwin Stans, Luppo Egberts, Martien Tazelaar -

online survey